مقدمه: سیستم‌های اطلاعات بهداشتی، سیستم‌های کامپیوتری‌اند که برای سهولت مدیریت اطلاعات بهداشتی به منظور بهبود کیفیت مراقبت طراحی شده‌اند. باید ارزیابی‌های مداوم برای انجام تحقیقات اپیدمیولوژیکی و مدیریت سیستم‌های اطلاعات بهداشتی، پرهیز از دوباره‌کاری و ارتقاء کیفیت مراقبت‌ها و کاهش هزینه، انجام شود. متاسفانه چارچوبی برای ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی که بر روش‌های اندازه‌گیری و شاخص‌های ارزیابی تاکید داشته باشد، در کشورمان وجود ندارد. هدف از این مطالعه مشخص کردن مراحل، روش‌های مطالعه، منبع داده‌ها و شاخص‌های ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی است.

روش بررسی: روش این پژوهش توصیفی ـ مقطعی است که در سال 1383 انجام شده است. ابتدا مطالعات کتابخانه ای، جستجوی اینترنتی و پست الکترونیکی جهت گردآوری اطلاعات صورت گرفت. سپس شاخص‌های ارائه شده توسط انگلستان و کانادا بر طبق اهمیت آنها طبقه‌بندی شد، و بر اساس آن پرسشنامه‌ای حاوی 20 سوال اصلی که برای هر کدام چندین شاخص ارائه شده بود، به نظرسنجی صاحبنظران گذاشته شد. پرسشنامه به 35 نفر داده شد، که از میان آنان 28 نفر آن را تکمیل نمودند. این افراد اعضاء علمی دانشگاه و متخصصین در زمینه سیستم‌های اطلاعات بهداشتی بودند. شاخص‌هایی که بیش از 21 نفر (بیش از 75 درصد) افراد اهمیت آنها را زیاد و بسیار زیاد انتخاب کرده بودند، به عنوان مهمترین شاخص‌ها در نظر گرفته شدند. از جمله این شاخص‌ها می‌توان به اجتناب از حوادث، دسترسی به داده‌ها، کامل بودن داده‌ها و دقت داده‌ها اشاره نمود. پس از جمع‌آوری پرسشنامهها، نتایج با استفاده از نرم افزار SPSS تحلیل شدند.

یافته‌ها: در تعیین مراحل ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی شش مرحله‌ی تعیین ضرورت، زمان، موضوعات، چگونگی، تحلیل نتایج و گزارش، ارزشیابی پیشنهادات و تصمیم‌گیری بر اساس آن مشخص گردید. یافته‌های این پژوهش نشان داد که 13 نوع مطالعه جهت ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی وجود دارد. برای تعیین منبع داده‌های ارزیابی 26 منبع داده مشخص شد. در نهایت شاخص‌های ارزیابی سیستم‌های اطلاعات بهداشتی در سه زمینه ارزیابی پاسخگویی، ارزیابی ارتقاء عملکرد و ارزیابی توسعه دانش ارائه شده‌اند.

نتیجه گیری: به همان اندازه که در ارزیابی از سیستم‌های اطلاعات بهداشتی به جنبه‌های مالی و اقتصادی توجه می‌شود، بایستی به جنبه‌های نیروی انسانی و ارزیابی توسعه دانش نیز توجه شود. بیشتر ارزیابی‌های انجام شده از سیستم‌های اطلاعات بهداشتی در زمینه ارزیابی پاسخگویی بوده که به صورت کمی و با آزمایشات کنترل شده تصادفی انجام می‌شوند. در صورتیکه بهترین ارزیابی در صورت استفاده هم زمان از چندین روش ارزیابی با شاخص‌های مطرح شده می‌باشد.