مقدمه: در این پژوهش مقایسه­ گروه­ های استانی طبقه­ بندی شده بر اساس نیازمندی به مراقبت­ های سلامت، رابطه بین نیازمندی به مراقبت­ های سلامت و بهره­ مندی از مراقبت­ ها­ی سلامت را در یک دوره پنج ساله (سال­ های 1383-1388) ارزیابی شد. هدف از این ارزیابی، توضیح تغییراتی است که با توسعه خدمات بیمه ­ای سلامت در وضعیت گروه­ های استانی با نیازمندی بیشتر (کمتر) به مراقبت­ های سلامت از جهت بهره­ مندی بیشتر (کمتر) آن‌ها از این مراقبت­ ها ایجاد شده است.

روش کار: این پژوهش از نوع تحلیل توصیفی-آماری است. در این پژوهش از داده­های استانی شاخص امید به زندگی در بدو تولد به عنوان شاخص نیازمندی استان­ ها به مراقبت­ های سلامت، و شاخص بهره­ مندی از این مراقبت­ ها در خدمات بیمه­ ای سلامت استفاده گردید. سپس با توضیح رابطه همبستگی رگرسیونی بین متغیرهای نیازمندی و بهره­مندی درگروه­ های استانی، ضرایب همبستگی برای هر گروه محاسبه گردید.

یافته­ ها: مقایسه ضرایب همبستگی بین نیازمندی به مراقبت­های سلامت و بهره­ مندی از این مراقبت­ ها نشان داد که ضرایب همبستگی بین دو این متغییر در گروه ­های استانی متفاوت از یکدیگر بوده است. بر اساس شرط عدالت عمودی (یعنی بهره­ مندی از مراقبت­ ها به­ طور متناسب با نیازمندی) این ضرایب همبستگی می­ بایست برای همه گروه ­های استانی یکسان می­بودند.

نتیجه­ گیری: این پژوهش نشان می­ دهد که گسترش خدمات بیمه­ ای سلامت در سال­ های 1383 تا 1388، موجب برقراری عدالت عمودی بین گروه­ های استانی طبقه­ بندی شده بر اساس نیازمندی به مراقبت­ های سلامت، نگردیده است. علت آن تأثیر عوامل اجتماعی برای حفظ سطح بهره­ مندی استان­ ها در سال پایه، در طول این دوره پنج­ساله بوده است.