مقدمه: به لحاظ محدودیت منابع در بخش بهداشت و درمان ، استفاده بهینه از منابع ، یکی از اهداف مدیران و برنامه ریزان بیمارستان هاست. بیمارستانها حدود 50-80درصد هزینه های بخش بهداشت و درمان را به مصرف می رسانند و سهم بزرگی از پرسنل تحصیل کرده را در اختیار دارند. بنابراین بررسی اقتصادی بخش بهداشت و درمان در بیمارستانها به جهت کنترل هزینه ها و تحلیل هزینه عملکرد و اتخاذ سیاست های مناسب به منظور افزایش کارآیی و اثربخشی و ارتقای بهره وری ضرورت خواهد داشت.

  روش بررسی : این پژوهش به صورت مقطعی در سال 1381 انجام شد . نمونه پژوهش را بیمارستانهای فیروزگر ، فیروز آبادی ، شهدای هفتم تیر و حضرت علی اصغر (ع) تشکیل می دادند . داده های مورد نیاز به وسیله فرم های اطلاعاتی از واحدهای مختلف بیمارستانها جمع آوری و این داده ها با استفاده از فرمول های مناسب به شاخص ها تبدیل گردید و سپس تجزیه و تحلیل شد .

  یافته ها : بر اساس یافته های پژوهشی شاخص های عملکردی در بیمارستانهای مورد مطالعه از عملکرد تعیین شده در برنامه سوم توسعه وزارت بهداشت و درمان فاصله چشمگیری دارد (P<0/50) به طوری که در برنامه سوم توسعه درصد اشغال تخت 70 ٪ متوسط اقامت بیماران بستری 2/4 روز ، گردش تخت 67 بار و متوسط وقفه در چرخش اشغال تخت حدود 3/2 روز تعیین شده است و شاخص های مذکور به طور متوسط در بیمارستانهای مورد مطالعه به ترتیب 57 ٪ 6 روز ، 31 بار ، و 45 روز بود . هزینه تخت روز بستری با احتساب هزینه های سرمایه ای به طور متوسط در بیمارستانهای مورد مطالعه 713000 ریال بود . در بین بیمارستانهای مورد مطالعه از لحاظ شاخص های عملکردی بیمارستان فیروزآبادی بهتر از سایر بیمارستانها و از لحاظ هزینه تخت روز بستری بیمارستان فیروزگر بهتر سایر بیمارستانها بود .

  نتیجه گیری : بالا بودن میزان هزینه تخت روز بستری و متوسط اقامت بیماران بستری و متوسط وقفه در چرخش اشغال تخت و پایین بودن شاخص های درصد اشغال تخت و گردش تخت در بیمارستانهای مورد مطالعه نشان دهنده عدم کارآیی و اثربخشی و نهایتاً استفاده نامطلوب از منابع در بیمارستانهای مورد مطالعه است . با توجه به بالا بودن میزان هزینه تخت روز بستری و نامطلوب بودن شاخص های عملکردی و پایین بودن کارآیی و اثربخشی لازم است مدیران و مسئولان نسبت به شناسایی عوامل مؤثر بر افزایش سرسام آور هزینه و کاهش عملکرد در بیمارستانها در راستای ارتقای بهره وری تلاش بیشتری نمایند .