مقدمه: پرداخت‌های فاجعه‌بار سلامت از شاخص‌هایی است که برای قضاوت پیرامون عدالت در نظام تامین مالی سلامت کشورها در نظر گرفته می‌شود. مطالعه حاضر به بررسی هزینه‌های فاجعه بار سلامت و مولفه‌های تاثیرگذار بر آن در خانوارهای شهر زابل می‌پردازد.

روش‌کار: این مطالعه از نوع توصیفی - تحلیلی است که به صورت مقطعی در سال 93-1392 بر اساس اطلاعات هزینه‌ 393 خانوار در شهر زابل انجام شده است. برای انتخاب خانوارها از نمونه‌گیری خوشه‌ای و چارچوب طبقه‌بندی خانوارها استفاده شد. با استفاده از رویکرد سازمان جهانی بهداشت و پرسشنامه مربوط به آن به تعیین هزینه‌های فاجعه‌بار سلامت پرداخته شد و در ادامه نیز برای بررسی عوامل موثر بر احتمال وقوع هزینه‌های فاجعه بار سلامت از دو مدل رگرسون لجستیک و پروبیت استفاده گردید. از نرم‌افزار Stata 12. 0 برای تحلیل داده‌ها استفاده شد.

یافته‌ها: حدود 6/20 درصد از خانوارهای مورد مطالعه در شهر زابل در معرض هزینه‌های فاجعه بار سلامت قرار داشتند که بیشترین میزان از مقدار یادشده مربوط به خانوارهای پنجک هزینه‌ای دوم بوده است. نتایج مطالعه نشان می‌دهد که در بین متغیرهای تاثیرگذار بر احتمال وقوع هزینه‌های فاجعه بار، سطح تحصیلات سرپرست خانوار و هزینه‌های دارو، ارتباط معنی‌داری با هزینه‌های فاجعه‌بار داشتند. بیمه درمان ارتباط معنی‌داری با هزینه‌های فاجعه بار سلامت نداشت.

نتیجه‌گیری: بالا بودن میزان هزینه‌های فاجعه بار سلامت، علی‌رغم برخورداری 88 درصد خانوارها از بیمه درمان‌، می‌تواند ناشی از ناکارآمدی بیمه‌های درمانی باشد. سیاست‌گذاران باید با اقداماتی از قبیل گسترش پوشش هزینه‌های سلامت بالاخص دارو و ایجاد پیش‌پرداخت­های اثربخش، زمینه محافظت خانوارها را در مقابل این هزینه­ها فراهم نمایند.