TY - JOUR JF - jha JO - jha VL - 2 IS - 5 PY - 2000 Y1 - 2000/1/01 TI - Analysis and evaluation of performance of healthcare systems in terms of their efficiency during two national development plans in Islamic Republic of Iran TT - تحلیل و ارزیابی عملکرد بخش بهداشت و درمان از دیدگاه بهره وری طی دو برنامه توسعه ملی جمهوری اسلامی ایران N2 - در آستانه ورود به سده بیست و یکم،‌موضوع توسعه و توسعه یافتگی همچنان به عنوان مهمترین، فراگیرترین و چالش انگیزترین مسئله در سطح بین‌الملل مطرح می‌باشد. در این میان، جهت نیل به توسعه، راهی جز اجرای برنامه‌های هدفمند و جامع وجود ندارد و تجزیه و تحلیل این برنامه‌هاست که اصالت، جامعیت و تحقق پذیری اهداف عالی توسعه را مشخص می‌سازد. هدف مطالعه حاضر از دیدگاه آرمانی، تعیین مسیری بوده که نه تنها به طور خاص، جایگاه منجر به فرد و ممتاز بخش بهداشت را در چارچوب بخش توسعه بنمایاند، بلکه عملاً تلاشی درجهت تحقق هرچه سریعتر عدالت اجتماعی به شمار رود. از سوی دیگر، ارزیابی عملکرد بخش بهداشت و درمان به دیدگاه بهره‌وری طی برنامه اول و دوم توسعه و مشخص ساختن میزان همسویی آنها با اصول و شاخصهای توسعه یافتگی، هدف کلی مطالعه حاضر را شکل داده است. بدین ترتیب، با کمک روش توصیفی – تحلیلی و با دیدگاهی گذشته نگر و تاریخی، مجموع مباحث توسعه و توسعه یافتی به طور عام و در حوزه بهداشت و درمان به طور خاص مورد بررسی قرار گرفته و سپس با اهداف و عملکرد بخش بهداشت و درمان در چارچوب برنامه اول و دوم مقایسه گردید. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که قسمت عمده‌ای از اهداف برنامه اول در زمینه شاخصهای بهداشتی به طور کامل تحقق نیافتند. در زمینه شاخصهای درمانی،‌موارد مربوط به ساخت تاسیسات بیمارستانی کاملا با اهداف برنامه منطبق بوده یا از آن پیشی گرفته‌اند و شاخصهای مربوط به کارایی بخش و نیروی انسانی به جز شاخص «کاهش متوسط اقامت روزهای بستری در بیمارستان» و «نسبت دندانپزشک به هر صدهزار نفر جمعیت» به اهداف مربوطه نرسیدند. از این رو، به نظر می‌رسد که برخی از شاخصها حاصل شده در مورد برخی دیگر چنین نبوده است. در برنامه دوم، وضعیت شاخصهای بهداشتی ارتقاء مناسبی یافته به نحوی که اکثر این شاخصها از اهداف خود تا پایان سال 1376 پیش افتاده و بهره وری کاملی داشتند. درخصوص شاخصهای درمانی،‌ می‌توان مشاهده نمود که کلیه شاخصهای درمانی بجز شاخص «ضریب اشغال تخت بیمارستانی» از اهداف خود پیشی گرفته و دارای بهره وری کاملی بودند. به علاوه محورهایی چون اجرای ناقص استراتژی اولویت بهداشت بر درمان، تحقق ناقص اهداف کیفی برنامه‌های اول و دوم، و انطباق ناقص اقدامات انجام شده با اصول و مفاهیم توسعه و توسعه یافتگی بخش دیگر از یافته‌های حاصل از این پژوهش می‌باشند. بدین ترتیب، با قرارداشتن در آستانه تدوین برنامه سوم توسعه ملی، استفاده از نتایج پژوهش حاضر می‌تواند دیدگاه همه جانبه و مسیر روشنی را فراروی دست اندرکاران این عرصه قرار دهد. SP - 1 EP - 33 AU - Tabibi, SJ AD - KW - healthcare systems KW - national development plans KW - Islamic Republic of Iran UR - http://jha.iums.ac.ir/article-1-225-fa.html ER -