TY - JOUR T1 - A Quantitative Review of Published Articles in Journal of Health Administration 2005-2010 TT - گزارش کوتاه: نگاهی کمّی به مقالات علمی- پژوهشی منتشر شده فصلنامۀ مدیریت سلامت؛ سالهای 89-84 JF - jha JO - jha VL - 14 IS - 44 UR - http://jha.iums.ac.ir/article-1-874-fa.html Y1 - 2011 SP - 7 EP - 10 N2 - مقدمه مجلات به عنوان مجرای اصلی، ارتباط و تبادل افکار بین نویسندگان و متخصصان موضوعی هستند. یافته‌های جدید علمی از این طریق در دسترس متخصصان و سایر افراد جامعه قرار می‌گیرد. با ظهور فناوری‌های جدید ارتباطی انتقال یافته‌ها و تبادل افکار به سهولت انجام می‌گیرد از این‌رو مجلات به عنوان یکی از محورهای اساسی نهاد اجتماعی دو نقش اجتماعی تولید علمی و ارتباط علمی را فراهم می‌کند.[1] با افزایش تولیدات علمی و تنوع محمل های ارتباطی، کیفیت و محتوای این محمل ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.[2] در انجام پژوهش بر روی یک مجله علمی به طور معمول می‌توان آن را از جنبه‌های کمی و کیفی مورد ارزیابی و بررسی قرار داد که در اینجا جنبه‌های کمی مد نظر قرار گرفته است. به طور کلی جنبه‌های کیفی بررسی مقالات آن‌ها را از نظر تطابق با معیارهای کیفی مثل ذکر صحیح عنوان، رعایت اصول صحیح مقاله‌نویسی و غیره ارزیابی می‌کنند، در حالی که جنبه‌های کمی، مقالات را از نظر معیارهای کمی همچون تعداد مقالات در هر موضوع، نوع مطالعات، توزیع منابع و سایر موارد مورد بررسی قرار می‌دهند.[3] روش بررسی نوع پژوهش در این مطالعه از نوع توصیفی و به روش مقطعی انجام گرفته است جامعه مورد بررسی شامل کلیه مقالات (192n=) منتشر شده با امتیاز علمی پژوهشی می‌باشد که از اولین شماره سال 1384 تا پایان سال 1389 می‌باشد. نمونه‌گیری در این پژوهش به صورت سرشماری می‌باشد. ابزار گردآوری داده‌ها چک لیستی طراحی شده می‌باشد که روایی و پایایی آن توسط اساتید مربوطه مورد تأیید قرار گرفته است. در این پژوهش به منظور بررسی کمّی مقالات به شیوه‌ای نظام‌مند به بررسی شاخص‌های مختلفی پرداخته شد. گردآوری اطلاعات از طریق مراجعه به اصل مدرک مقالات صورت گرفت و برای سهولت در انجام کار، جدول مذکور در نرم افزار آماری مایکروسافت اکسل 2010 طراحی شده است. تحلیل نتایج شامل آمار توصیفی می‌باشد هر چند که بررسی‌های مقایسه‌ای هم برای به دست آوردن برخی از یافته‌ها انجام گرفت بحث از نتایج به دست آمده از تجزیه و تحلیل متغیرهای مورد بررسی در پژوهش حاضر نسبت به سایر پژوهش های انجام گرفته شده در این زمینه نتایج بسیار مشابه و در برخی از جمله مشارکت گروهی نویسندگان و متعادل بودن درصد انتشار مقالات در حوزه‌های موضوعی ذکر شده با سیاست های مجله نتایج بهتری بدست آمده است. در این مجله همکاری گروهی میان پژوهشگران نسبت به انجام کار انفرادی از میزان بسیار خوبی برخوردار است ضریب مشارکت گروهی نویسندگان در این مجله 0.67 است که نسبت به مطالعه افشار و زارع از امتیاز بهتری برخوردار است که این ضریب به ترتیب در مطالعه افشار 0.45 و در مطالعه زارع 0.4 بوده است. [5،4] هر چه این ضریب از 0.5 به طرف یک میل کند نشان از مشارکت بالای نویسندگان دارد که براساس مقالات منتشر شده تا کنون ضریب همکاری نویسندگان در هیچ مقاله ای بالاتر یا نزدیک به 0.67 گزارش نشده است که این امتیازی برای این مجله محسوب می شود که توانسته در سال‌های اخیر همکاری و مشارکت گروهی نویسندگان را افزایش دهد. علاوه بر این، این ضریب نشان از آگاهی نویسندگان نسبت به مزایای همکاری گروهی و ارتباطات علمی قوی بین نویسندگان این مجله می باشد. روند این مشارکت نسبتاً ثابت بوده و نوسانات زیادی ندارد ولی در شماره های آخر مقداری قابل توجهی افزایش یافته است. مشارکت بین دانشگاهی نسبتاً ضعیف بوده است که نسبت به مطالعاتی که روی همکاری بین دانشگاهی انجام داده اند از امتیاز کمتری برخوردار است. بررسی موضوعات مندرج در مجله مذکور نشان از تعادل موضوعی نسبتاً مناسب آن دارد. طبق سیاست مجله بایستی موضوعات مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی، کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی، مدیریت اطلاعات بهداشتی، مدارک پزشکی و اقتصاد بهداشت به چاپ برسند و همان طور که از نتایج بر می‌آید از تمام حوزه ها در این مجله مقاله چاپ شده است. از آنجائیکه هدف اصلی این مجله با موضوعات حوزه مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی مرتبط است در این حوزه بیشترین تعداد مقالات را منتشر کرده است. سایر حوزه‌ها هم با توجه به اهمیت معادلشان به طور نسبتاً یکسان مقاله داشته‌اند. از نظر مشارکت گروهی مقالات این مجله در وضعیت بسیار مطلوبی برخوردار است هرچند که ارتباط بین دانشگاهی در آن‌ها ضعیف می باشد. تعداد و تنوع نمودارهای مورد استفاده و همچنین جداول بسیار اندک است و بایستی بر درج آن ها تأکید گردد. از آنجا که زنان نسبت به مردان به مراتب مشارکت کمتری در مقالات داشته‌اند باید شرایط را برای انجام پژوهش از طریق آنان نیز مساعد کرد. از نظر توزیع مقالات مطالعات تجربی با توجه به اهمیتی که در علوم مدیریتی دارند متاسفأنه کمتر مورد توجه قرار گرفته است. همچنین در بخش منابع نیز بیشترین ارجاعات به منابع لاتین بوده است تا به منابع فارسی که از دلایل اصلی آن نبود پایگاه های الکترونیکی یکپارچه فارسی برای جستجوی منابع اطلاعاتی مورد نیاز پژوهشگران می باشد؛ علاوه بر این، آشنا نبودن محققان با این منابع و روش های جستجو در این پایگاه ها نیز می تواند از دیگر دلائل این امر می باشد. جدول 1- توزیع مشارکت گروهی نویسندگان در شماره­های مختلف تعداد نویسنده شماره مجله یک دو سه چهار پنج شش و بیشتر جمع درصد ضریب همکاری 19 1 2 2 2 1 0 8 4.2 0.58 20 0 2 4 1 1 0 8 4.2 0.65 21 0 1 4 1 1 1 8 4.2 0.69 22 0 0 4 3 0 1 8 4.2 0.71 23 0 1 5 0 1 1 8 4.2 0.68 24 0 1 4 3 0 0 8 4.2 0.68 25 0 0 4 2 2 0 8 4.2 0.72 26 0 0 2 4 1 1 8 4.2 0.74 27 0 2 3 1 2 0 8 4.2 0.68 28 1 1 6 0 0 0 8 4.2 0.56 29 0 1 5 2 0 0 8 4.2 0.67 30 1 2 3 2 0 0 8 4.2 0.56 31 0 2 5 0 0 1 8 4.2 0.64 32 0 1 5 1 0 1 8 4.2 0.67 33 0 0 3 4 1 0 8 4.2 0.73 34 0 1 3 4 0 0 8 4.2 0.69 35 0 5 1 1 1 0 8 4.2 0.59 36 0 2 3 2 1 0 8 4.2 0.66 37 0 1 2 3 1 1 8 4.2 0.71 38 0 5 1 2 0 0 8 4.2 0.58 39 0 1 5 1 0 1 8 4.2 0.67 40 0 3 2 3 0 0 8 4.2 0.64 41 0 0 5 2 0 1 8 4.2 0.70 42 0 0 2 1 3 2 8 4.2 0.76 جمع 3 34 83 45 16 11 192 AVG = 0.67 درصد 1.6 17.7 43.2 23.4 8.3 5.7 100 جدول 2: شاخص مورد بررسی در هر یک از مقالات شاخص مورد بررسی فراوانی درصد توزیع منابع مورد استفاده مقاله انگلیسی کتاب انگلیسی کتاب فارسی مقاله فارسی اینترنت انگلیسی پایان نامه فارسی اینترنت فارسی پایان نامه انگلیسی سایر خود استنادی 987 781 718 427 387 359 30 16 15 12 26.4 20.9 19.2 11.4 10.4 9.6 0.8 0.4 0.4 0.3 رتبه علمی نویسندگان دانشجوی کارشناسی ارشد استادیار مربی دانشجوی دکتری دانشیار 67 47 32 26 20 34.9 24.9 16.7 13.5 10.4 جنس نویسندگان مرد زن 430 215 66.7 33.3 طبقه بندی موضوعی مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی مدارک پزشکی مدیریت اطلاعات بهداشتی و درمانی اقتصاد پزشکی سایر 81 31 29 26 17 8 42.2 16.1 15.1 13.5 8.9 4.2 حوزه موضوعی نویسنده مسئول مدیریت خدمات بهداشتی و درمانی سایر موارد مدارک پزشکی کتابداری و اطلاع رسانی پزشکی مدیریت اطلاعات بهداشتی اقتصاد بهداشت اقتصاد منابع انسانی مدیریت صنعتی 69 36 30 25 10 9 7 3 3 35.9 18.8 15.6 13.0 5.2 4.7 3.6 1.6 1.6 نوع نمودار بدون نمودار نمودار ستونی هیستوگرام ترکیبی خطی 174 13 3 1 1 90.6 6.8 1.6 0.5 0.5 کلید واژه ها تعداد متوسط حداکثر حداقل انحراف معیار 3.8 8 2 0.95 - - - - نوع مقالات مقالات اصیل مقالات مروری گزارش موردی 180 11 1 93.8 5.7 0.5 شاخص مورد بررسی فراوانی درصد بر حسب روش گردآوری اطلاعات مطالعات توصیفی پیمایشی مطالعات توصیفی ارزشیابی مطالعات توصیفی همبستگی مطالعات توصیفی برآوردی مطالعات توصیفی موردی مطالعه مورد کاوی مطالعات تجربی مطالعات توصیفی توسعه ای سایر مطالعات( کیفی، تحلیلی، بنیادی) 64 44 30 17 13 10 7 4 3 33.3 22.9 15.6 8.9 6.8 5.2 3.6 2.1 1.6 محیط پژوهش بیمارستان دانشگاه موسسات مطالعه مروری در کتابخانه مراکز بهداشتی شهر مراکز آموزشی 84 56 24 11 10 4 3 43.8 29.2 12.5 5.7 5.2 2.1 1.6 روش جمع آوری داده پرسشنامه داده های موجود سایر داده های موجود برای مطالعات مروری مشاهده و پرسشنامه مشاهده مصاحبه و پرسنامه داده های موجود و مصاحبه مشاهده و مصاحبه مصاحبه 91 56 11 11 7 6 5 2 2 1 47.4 29.2 5.7 5.7 3.6 3.1 2.6 1.0 1.0 0.5 وابستگی سازمانی نویسنده مسئول علوم پزشکی ایران سایر دانشگاه آزاد، واحد علوم و تحقیقات علوم پزشکی تهران علوم پزشکی آذربایجان شرقی علوم پزشکی اصفهان علوم پزشکی کرمان علوم پزشکی شهید بهشتی دانشگاه تهران تربیت مدرس علوم پزشکی مشهد علوم پزشکی سبزوار علوم پزشکی قزوین علوم پزشکی شیراز 84 39 13 12 9 9 5 4 4 4 3 2 2 2 43.8 20.3 6.8 6.3 4.7 4.7 2.6 2.1 2.1 2.1 1.6 1.0 1.0 1.0 روش نمونه گیری سرشماری بدون نیاز به نمونه گیری اتفاقی یا ساده تصادفی ساده طبقه ای هدفدار چند مرحله ای خوشه ای تصادفی منظم 69 41 33 22 14 5 4 3 1 35.9 21.4 17.2 11.5 7.3 2.6 2.1 1.6 0.5 A Quantitative Review of Published Articles in Journal of Health Administration 2005-2010 Amanollahi A, Abolghasem Gorji H, Sarikhani L, Aligol M. Reference 1. Zaki MA. Survey of content analysis in specific management journals. Faslname danesh modiriat 2005: 19(75) 43-74. [Persian] 2. Mohseni H. Collection development. Nashre ketabdar Tehran: 2004. [Persian] 3.Velai N, Kowsarian M, Nasiri E, Musavi F. Quality and quantity of articles Journal of Mazandaran University of Medical Sciences 1385: 16(52) p 131-139. [Persian] 4. Afshar M, Abdulmajid AH, Danesh F. Survey of Citations and Authors Collaboration Rate of Journal of Research in Medical Sciences. Modiriate etelaate salamat 2008: 6(2)123-133. [Persian] 5. Zare F, Karbalaei M, Baji F, Zahedian M, Safadrani V. Participation Group and the Main Issue in Sciences and Research article in Jondishapour Ahvaz 2005: 3(2) 11-25. [Persian] M3 ER -